Od mediów narodowych można wymagać więcej
Wczoraj na specjalnym posiedzeniu Komisji Kultury i Środków Przekazu odbyło się wysłuchanie publiczne w sprawie ustaw o mediach narodowych i o składce audiowizualnej. Byliśmy. W oderwaniu od aspektów ideologicznych zwróciliśmy uwagę na kwestie dostępności.
W dyskusji o mediach narodowych pojawia się wiele wątków, ale ten, który nas najbardziej interesuje zarysowuje się bardzo nieśmiało. W projekcie ustawy o mediach narodowych o dostępności mowy po prostu nie ma. Choć nie oznacza to, że nie będzie obowiązywać.
Misją mediów narodowych ma być "ułatwianie dostępu do informacji" (art. 3). Zakładamy, że chodzi o dostęp dla wszystkich obywateli, także osób z niepełnosprawnościami i starszych. "Uwzględnianie szczególnych potrzeb osób niepełnosprawnych" (art. 9 pkt 16) to jedno z zadań mediów w ramach misji. Nic nowego. W obecnej ustawie o radiofonii i telewizji jest podobny zapis. Niestety z tak ogólnego zapisu nie wynika obowiązek dostępności programów telewizyjnych dla osób z niepełnosprawnościami i widzów starszych. Brak zapisu spowoduje dodatkowe kłopoty w egzekwowaniu obowiązku. Już dotychczasowy kształt art. 18a ustawy o radiofonii i telewizji dot. obowiązku zapewniania przez telewizję dostępności minimalnie 10% programów jest sporny. Nie precyzuje, ile napisów dla niesłyszących, tłumaczeń migowych i audiodeskrypcji ma być nadawane.
Organizacje pozarządowe są zgodne, że to za mało. Ustalenie progu minimalnego było podyktowane przede wszystkim względami finansowymi. Ale w kontekście zmiany sposobu pobierania opłaty audiowizualnej, zmieni się sytuacja finansowa mediów narodowych. Dodatkowo zawężona została grupa osób zwolnionych z opłat. Abonament w nowej formule płacić będą także osoby ze średnim i lekkim stopniem niepełnosprawności m.in. niektóre osoby głuche, większość słabosłyszących i słabowidzących. W tym kontekście uzasadnione jest rozpoczęcie dyskusji o podniesieniu progu dostępności w TV, rozdzieleniu usług dostęnościowych i stopniowe dochodzenie do 100% dostępności w telewizji narodowej.
Postulujemy także wprowadzenie obowiązku dostosowania do standardów WCAG 2.0. AA wszystkich serwisów www mediów narodowych na takich samych zasadach, jakie obowiązują podmioty realizujące zadania publiczne (art. 19 rozporządzenia o Krajowych Ram Interoperacyjności). Obowiązek dostępności wszelkich działań prowadzonych w ramach zamówień publicznych wprowadzi także wkrótce nowelizacja ustawy - Prawo zamówień publicznych.
Szczególnie zwracamy uwagę na dostępność (zgodność ze standardem WCAG) informacji o programie telewizyjnym i audycjach dostosowanych dla osób z niepełnosprawnościami. Bardzo ważne jest też, by materiały telewizyjne, które były emitowane z napisami, tłumaczeniem migowym lub audiodeskrypcją w takiej samej formie trafiały na www i do vod. Te kwestie już niedługo ureguluje Europejski Akt o Dostępności, którego projekt Komisja Europejska złożyła w grudniu 2015 roku.
